Κορονοϊός και επικίνδυνες καρδιολογικές καταστάσεις
2020-12-13 23:18
Η καρδιακή ανεπάρκεια, είναι μια σοβαρή παθολογική κατάσταση κατά την οποία η καρδιά αδυνατεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες του σώματος με αποτέλεσμα να εμφανίζεται δυσλειτουργία σε πολλά όργανα. Για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διάφορων μορφών καρδιακής ανεπάρκειας πέρα από τα φαρμακευτικά θεραπευτικά πρωτόκολλα παίρνονται σοβαρά υπόψη τα συμπτώματα που έχει ο ασθενής και η παρουσία άλλων παθολογικών καταστάσεων, π.χ. σακχαρώδης διαβήτης, στεφανιαία νόσος, αρτηριακή υπέρταση, παχυσαρκία, νεφρική ανεπάρκεια, παθήσεις των πνευμόνων, κ.α.
Η λοίμωξη COVID-19 από τον ιό SARS-CoV-2 μπορεί να προκαλέσει μυοκαρδιακή βλάβη είτε άμεσα ή έμμεσα. Συγκεκριμένα, δημοσιευμένες μελέτες έχουν δείξει μυοκαρδιακή προσβολή με αύξηση των ειδικών βιοχημικών δεικτών στο ένα τρίτο των νοσηλευόμενων. Επίσης η μελέτη της καρδιακής λειτουργίας με υπερηχοκαρδιογράφημα εντοπίζει συχνότερα διάταση και δυσλειτουργία της δεξιάς κοιλίας καθώς και διαταραχές της διαδικασίας χάλασης (διαστολικής λειτουργίας) της αριστερής κοιλίας.
Οι υποκείμενοι μηχανισμοί που ευθύνονται για την καρδιακή δυσλειτουργία είναι οι ακόλουθοι: α) η συστηματική φλεγμονή, σε συνδυασμό με β) τα χαμηλά επίπεδα οξυγόνου και γ) τη δημιουργία θρομβώσεων. Επιπλέον, νεκροτομικές μελέτες σε ασθενείς που απεβίωσαν εξαιτίας λοίμωξης COVID-19, έδειξαν παρουσία γενετικού υλικού του ιού SARS-CoV-2 στο μυοκάρδιο σχεδόν στα δύο τρίτα των αποθανόντων. Επομένως, αν και η κυρίαρχη βλάβη προκαλείται εξαιτίας της διάχυτης φλεγμονής στο πλαίσιο της λοίμωξης COVID-19, δεν αποκλείεται η άμεση βλάβη της καρδιάς να προκαλείται απευθείας από τον ίδιο τον ιό. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι η λοίμωξη με COVID-19 δύναται όχι μόνο να απορρυθμίσει την καρδιακή ανεπάρκεια σε ήδη νοσούντες αλλά και να επιδεινώσει μια ήπια ασυμπτωματική προϋπάρχουσα καρδιακή δυσλειτουργία και να οδηγήσει σε μακροχρόνιες επιπλοκές.
Ο αυξημένος κίνδυνος επιπλοκών σε ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια, επιβάλει την υψηλού επιπέδου επαγρύπνηση για την υποψία μυοκαρδιακής βλάβης από την πλευρά των ιατρών, τόσο σε ασθενείς με εγκατεστημένη καρδιακή νόσο όσο και σε αυτούς που έχουν παράγοντες κινδύνου για καρδιακή ανεπάρκεια (διαβήτης, παχυσαρκία, γνωστή στεφανιαία νόσος, κ.α.). Η πρώιμη διάγνωση με χρήση καρδιακών βιοδεικτών, καρδιογραφήματος και συχνά υπερήχων καρδιάς είναι σημαντική για την εντόπιση αρρυθμιών, επιδείνωσης της ήδη υπάρχουσας καρδιακής νόσου και την έγκαιρη διάγνωση εμφράγματος μυοκαρδίου. Η αξία των διαγνωστικών εξετάσεων με επίκεντρο την καρδιά έχει και προγνωστικό ρόλο και αξία στην μακροχρόνια παρακολούθηση τυχών επιπλοκών.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια οι οποίοι έχουν νοσήσει από COVID-19 βασίζεται στην πρώιμη αναγνώριση καρδιακής δυσλειτουργίας και επιπλοκών και στην εφαρμογή υποστηρικτικών μέτρων τα οποία κατευθύνονται προς την θεραπεία των επιπλοκών (αρρυθμίες, έμφραγμα, κλπ). Γίνεται αντιληπτό από τα ανωτέρω ότι ιδιαίτερη αξία έχει η πρόληψη της λοίμωξης.
Οι κύριοι άξονες της πρόληψης στους ασθενείς αυτούς, είναι: α) λήψη ατομικών μέτρων προστασίας (σωματική αποστασιοποίηση, χρήση μάσκας, τακτικό και προσεκτικό πλύσιμο χεριών, χρήση αντισηπτικών), β) αποφυγή επισκέψεων σε νοσοκομειακές και ιατρικές μονάδες εκτός αν συντρέχουν συγκεκριμένοι λόγοι (τακτική παρακολούθηση από τον ιατρό τους, συμπτώματα επιδείνωσης της νόσου ή συμπτώματα λοίμωξης COVID-19), γ) συνέχιση χρήσης όλων των συνταγογραφημένων φαρμάκων και υγιεινοδιαιτητικών μέτρων, δ) επικοινωνία και ενημέρωση του προσωπικού ιατρού για οποιαδήποτε μεταβολή στην κατάστασή τους ώστε να διαγνωστούν έγκαιρα επιδείνωση νόσου ή/και επιπλοκές. Σε αρκετές χώρες του εξωτερικού η τηλεϊατρική έχει αποδειχθεί πολύτιμο εργαλείο για την τακτική παρακολούθηση των ασθενών αυτών ως μέσω αποφυγής έκθεσης των ασθενών αυτών στον ιό SARS-CoV-2 σε ιατρικές μονάδες.
Συμπερασματικά, η λοίμωξη COVID-19 μπορεί να επιδεινώσει ή/και να προκαλέσει εκ νέου καρδιακή ανεπάρκεια μέσω άμεσης αλλά και έμμεσης βλάβης της καρδιάς. Εξαιτίας του αυξημένου κίνδυνου θανατηφόρων επιπλοκών, επιτακτική είναι η επαγρύπνηση για έγκαιρη αναγνώριση αυτών, η λήψη προσωπικών μέτρων προστασίας από τη μεριά των ασθενών καθώς και η τακτική επικοινωνία με τον καρδιολόγο ώστε να μην παραμελείται η φροντίδα της υποκείμενης νόσου.
Πηγές: Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρεία, www.escardio.org/Education/COVID-19-and-Cardiology/ESC-COVID-19-Guidance, Θεραπευτική Κλινική ΕΚΠΑ, www.onmed.gr, Ψυρρόπουλος Δ.,
Κοντά σε όλη την οικογένεια